Türkiye’de muhalefet kanallarına verdiği yüksek cezalarla sık sık gündem olan Radyo Televizyon Üst Kurulu’nda (RTÜK), yeni üyelerin düşmesiyle dengelerin değişip değişmeyeceği tartışılıyor.
RTÜK, biri başkan, diğeri başkan yardımcısı olmak üzere dokuz üyeden oluşur. Bu üyeler, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda partilerin gösterdikleri adaylar arasından yapılacak seçimle belirlenir.
Bu kontenjanlar, siyasi partilerin Türkiye Büyük Millet Meclisindeki sandalye sayılarına göre belirlenir. Bunun için D’hondt sistemine benzer bir düzenleme esas alınmakta ve partilerin kontenjanları bazen değişebilen koltuk sayısına bağlı olarak bir partiden diğerine geçebilmektedir.
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun üç üyesinin görev sürelerinin sonbahar aylarında dolacağı öğrenildi. Edinilen bilgiye göre, AKP kontenjanından seçilen ve halen üçüncü dönem genel başkanlığını sürdüren Ebubekir Şahin de görev süresi dolacak isimlerden biri.
Üst Kurul üyelerinin görev süresi altı yıldır. Üyelerin üçte biri iki yılda bir yenilenir. Ekim 2017’de Yüksek Kurul üyeliğine seçilen Şahin, üç dönemdir RTÜK Başkanlığı yapıyor. Şahin, Ocak ayında yeniden cumhurbaşkanı seçildi.
Görev süresi dolacak bir diğer isim ise geçen yıl istifa eden Taha Yücel’in yerine seçilen Mete Hacıarifoğlu. Haciarifoğlu, Kasım 2022’de seçilmesine rağmen yerini dolduran Yücel, 2017’de seçildi ve sadece bir yıl görevde kalacak.
İlhan TaşcıFotoğraf: Özel
Ekim 2017’de CHP kontenjanından seçilen İlhan Taşcı’nın görev süresi de sonbaharda sona eriyor. Taşcı, kamuoyunda TRT’nin seçimler öncesi muhalefete ayırdığı zamanın yetersizliğine dikkat çekmesi ve çeşitli alanlarda yaptığı haberlerle tanınıyor.
Seçimler Ekim’de olabilir
14 Mayıs seçimleriyle yeniden şekillenen Türkiye Büyük Millet Meclisi, son ek bütçenin de geçmesinin ardından yaz tatiline girerken, yeni yasama dönemi 1 Ekim’de başlayacak. TBMM’nin açılışının ardından Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun üç üyesi için seçimlerin Ekim ayında yapılması bekleniyor.
Üç üyenin yeni koltuk dağılımı ile hangi partinin kontenjana dahil olabileceğine ilişkin hesaplamalar üçüncü üye için çok net değil. Bu üyelerden birinin AKP’den, birinin CHP’den olduğu kesin kabul edilirken, üçüncü üyenin AKP’den mi yoksa ÂLÂ Parti’den mi olabileceği konusunda şu an için kesin bir kesinlik yok. Bu kontenjanların bazen binde bir farkla belirlenebileceğine işaret edilerek, o dönemdeki kürsü aritmetiğinin değerli bir faktör olduğu hatırlatıldı.
Bu bağlamda DÜZGÜN Partisi’nin 2022’de elde edemediği RTÜK üyeliğini bu kez Ekim ayında alıp alamayacağı merak konusu.
2017’de AKP kontenjanından RTÜK’e seçilen Taha Yücel, Temmuz 2022’de istifa etmiş ancak kontenjan İYİ Parti’ye geçmesin diye bu istifa Ekim ayına kadar TBMM Başkanı’na bildirilmemişti. AKP o dönemde Mehmet Ali Çelebi’yi devretti, meclis aritmetiğini değiştirdi ve böylece kontenjan UYGUN Partisi’ne geçmeyip yine AKP’de kaldı.
Seçimlerde partiler isterlerse eski üyelerini yeniden aday gösterebilirler. Kulislerde RTÜK Başkanlığını sürdüren Şahin’le ilgili belirsizliğin devam ettiği, CHP’li Taşçı’nın tecrübesi nedeniyle yeniden aday gösterilebileceği söyleniyor.
Halen RTÜK’te; AKP kontenjanından Ebubekir Şahin, Orhan Karadaş, Mehmet Daniş, Nurullah Öztürk ve Mete Hacıarifoğlu, CHP kontenjanından İlhan Taşçı ve Tuncay Keser, MHP kontenjanından Deniz Güçlüer ve HDP kontenjanından Ali Ürküt seçildi. Ancak Ali Ürkut, tutuklu yargılandığı dava nedeniyle cezaevinde.
AKP, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde çoğunluk itibariyle 5 üyesiyle Yüksek Kurul’da yönetimi elinde tutuyor.
RTÜK, TELE 1 Genel Yayın Yönetmeni Merdan Yanardağ’ın konuşmaları nedeniyle 6 Haziran’da kanala yedi gün yayın durdurma, beş kez programı durdurma ve bir önceki aya ait iki kez reklam gelirlerinin %5’i oranında idari para cezası verdi. . Ancak Ankara 4. İdare Mahkemesi, RTÜK’ün TELE 1 televizyon kanalına verdiği yayın durdurma cezasının infazını oybirliğiyle durdurdu.
